پوکی استخوان از آن دسته بیماری‌های خاموش است که نه تنها سالمندان بلکه افراد کم سن و سال نیز به آن مبتلا می‌شوند، اما این بیماری در افراد سالمند بیشتر مشاهده می‌گردد؛ زیرا رشد و ترمیم استخوان‌ها از بدو تولد تا ۳۰ سالگی ادامه دارد و از آن پس به صورت کاملاً آرام و تدریجی استخوان‌ها ممکن است تراکم پیدا کنند و این تراکم آنقدر افزایش می‌یابد تا به افت کیفیت استخوان منجر شود. در این زمینه سالمندان در معرض چنین بیماری قرار دارند و نمی‌توان از آنها غافل شد. در این مطلب قصد داریم نحوه مراقبت از استخوان‌ها در سالمندان را به طور کامل شرح دهیم. اکنون اگر شما هم به سن میانسالی نزدیک می‌شوید یا عزیزی را دارید که میانسال بوده و قصد مراقبت از آن را دارید، باید این نکات را بدانید تا در این زمینه به بهترین نحو ممکن عمل کنید.
پوکی استخوان چیست و چرا باید نگران این بیماری باشیم؟
قبل از هر چیز باید بدانید که افت تراکم یا کاهش تراکم استخوان به معنای تحلیل رفتن و ضعیف شدن عملکرد استخوان‌ها بوده که در سن میانسالی بیشتر دیده می‌شود. در واقع افراد سالمند به دلایل مختلف دچار این بیماری می‌شوند که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم. اما نکته مهم و قابل توجه این است که استخوان‌ها در میانسالی ضعیف می‌شوند و آن هم به دلیل استفاده بدن از کلسیم و فسفات موجود در استخوان است.
زمانی که بدن افراد سالمند برای به دست آوردن عناصر مورد نیاز خود به استخوان تجاوز می‌کند و این مواد مفید معدنی را از آن بیرون می‌کشد، در نهایت استخوان‌ها کشش و ظرفیت این کمبود کلسیم و فسفات را ندارند؛ از این رو به مرور زمان دچار پوکی شده و تراکم آنها کاهش می‌یابد. چنین واقعه‌ای در نهایت منجر به شکستگی‌های متعدد و عدم بهبود یا طولانی شدن زمان بهبود می‌شود؛ به همین منظور نه تنها افراد سالمند بلکه اطرافیانشان نیز باید نگران این موضوع باشند و برای مهار کردن چنین مشکلی تلاش کنند.
نحوه مراقبت از سالمندان جهت جلوگیری از ابتلا به پوکی استخوان
از جمله بیماری‌های خاموش که بدون علائم در میانسالان بروز می‌کند، پوکی یا کاهش تراکم استخوان است. معمولاً سالمندان تا زمانی که استخوان‌هایشان بر اثر ضربه یا زمین خوردن نشکنند، متوجه وجود آن نمی‌شوند و آنقدر در زمینه مراقبت از خود سهل انگاری می‌کنند که دیر شده و دیگر پشیمانی سودی ندارد. به همین دلیل مراقبت از سالمندان جهت جلوگیری از چنین عارضه‌ای از مهم‌ترین اقداماتی است که برای آنها و اطرافیانشان مورد توجه قرار گرفته است. به همین منظور مواردی که در زیر می‌بینید را شرح داده‌ایم تا شما با توجه به آنها و برنامه‌ریزی‌های لازم بهترین محافظت و مراقبت را از این افراد داشته و شاهد چنین مشکلی نباشید:
ورزش
ورزش از آن دسته فعالیت‌هاییست که انجام آن برای همه سنین و افراد توصیه می‌شود. به این موضوع توجه داشته باشید که پوکی استخوان با ورزش مداوم و مستمر قابل کنترل و درمان خواهد بود و کافیست در این زمینه با پشت کار و پرتلاش باشید. انجام ورزش‌های کششی و فعالیت‌های بدنی سبک در ساعات ابتدایی روز سوخت و ساز بدن را بهبود بخشیده و عملکرد ماهیچه‌ها و استخوان‌ها را تقویت می‌کند. بنابراین استخوان‌ها ضعیف نشده و تحلیل نمی‌روند. برای شروع پیاده‌روی کنید و فعالیت روزانه خود را افزایش دهید. مطمئناً ورزش‌های کششی و نرمشی در ابتدای صبح تاثیر شگفت‌انگیزی دارد که نتیجه آن انرژی بالا بوده و در دراز مدت سلامت استخوان‌ها را به ارمغان می‌آورد. در این میان انجام حرکات یوگا نیز می‌تواند با حرکات مختلفی که قسمت‌های متعدد بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد مفید واقع شود. پس از گذشت چند ماه و انجام مداوم فعالیت‌های ورزشی به دنبال انجام فعالیت‌های ورزشی سنگین‌تر و قدرتی‌تر بروید. این کار عضلات شما را تقویت کرده و توانایی و قدرت استخوان‌ها را افزایش می‌دهد. برداشتن وزنه‌های سبک و افزایش وزن آنها پس از گذشت مدتی تاثیرات شگفت انگیزی را به دنبال دارد.
در صورتی که سالمند شما دچار درد در قسمت مفاصل می باشد می توانید راه کارهای طبیعی جهت درد مفاصل را در این مقاله مطالعه نمایید.
توجه به تغذیه
اگر به فکر جلوگیری از پوکی استخوان هستید، پیشنهاد ما این است که به تغذیه‌تان توجه کنید. تغذیه از جمله مواردی است که تاثیر مستقیمی بر استخوان و تراکم آنها دارد. در واقع تمام قسمت‌های بدن را استخوان تشکیل داده و عملاً عملکرد و حرکات بدن بدون وجود استخوان امکان‌پذیر نیست. به همین منظور مراقبت از استخوان‌ها از جمله وظایف مهمیست که در جهت عشق به خود و عزیزانتان باید انجام دهید. اگر در خانه سالمندی دارید که در معرض افت تراکم استخوان است، باید رژیم غذایی مناسبی برای او در نظر بگیرید؛ زیرا از این راه مراقبت‌های تغذیه‌ای امکان‌پذیر می‌شود. در این زمینه می‌توانید موارد زیر را در رژیم غذایی و تغذیه سالمند بگنجانید:
- کلسیم: از مهم‌ترین عناصر لازم برای ساخت و ترمیم استخوان‌ها کلسیم است؛ زیرا تراکم کلسیم در استخوان موجب تقویت و استحکام آنها می‌شود و ترکیب آن با فسفات تراکم استخوان را می‌سازد که مانع شکستگی و در رفتگی خواهد شد. خوشبختانه مواد غذایی حاوی کلسیم بسیار زیاد هستند و در این زمینه می‌توان به انواع لبنیات مثل شیر، ماست، دوغ پنیر، کشک و غیره اشاره نمود. برای جلوگیری از پوکی استخوان مصرف کلسیم و مواد حاوی آن از بهترین اقداماتی است که می‌توان انجام داد. البته امروزه قرص‌ها و مکمل‌های کلسیم نیز تاثیر شگفت انگیز و فوق العاده‌ای بر درمان این بیماری دارند.
- پروتئین: از دیگر مواردی که در جلوگیری از پوکی استخوان موثر واقع شده پروتئین است که با تاثیرات شگفت انگیز بر ماهیچه‌های مختلف تقویت عضلات و استحکام استخوان‌ها را نیز به دنبال دارد. به عنوان مثال مصرف مرتب پروتئین می‌تواند عضلات و ماهیچه‌های لگن را تقویت کند و از شکستگی استخوان‌های لگن جلوگیری به عمل آورد. از جمله مواد دارای پروتئین می‌توان به مرغ و گوشت اشاره کرد که قرار دادن آنها در رژیم غذایی سالمندان معجزه‌ای برای جلوگیری از افت تراکم استخوان است.
- ویتامین D:از جمله ویتامین‌ها و عناصر لازم برای ساخت استخوان‌های پرتراکم و قدرتمند و جلوگیری از پوکی استخوان ویتامین دی است که در بدن تولید نمی‌شود و تنها از طریق جذب شدن قابل دسترس خواهد بود. نور خورشید از آن دسته منابع تولید کننده ویتامین دی بوده اما اگر فرد سالمند شرایط قرار گرفتن در مقابل نور آفتاب را نداشته باشد می‌تواند از روغن جگر ماهی که حاوی بخش زیادی از ویتامین دی است استفاده کند. وجود ویتامین دی در کنار کلسیم تقویت استخوان‌ها را به دنبال دارد. نکته مهم و حائز اهمیت دیگر در این باره مصرف آمپول‌ها و مکمل‌های قرص ویتامین دی روزانه و ماهانه بوده که مصرف آن طبق نظر پزشک مانع ضعف استخوان‌ها می‌شود.
- ویتامین C: از جمله ویتامین‌های مورد نیاز که در جلوگیری از پوکی استخوان موثر واقع شده و مصرف آن به همه افراد علی الخصوص سالمندان توصیه می‌شود ویتامین Cاست. این نوع ویتامین آنقدر تاثیرات شگفت‌انگیزی بر بدن می‌گذارد که نمی‌توان از آن غافل شد؛ زیرا جذب تمام عناصر دیگر را بهبود می‌بخشد و حتی بر جذب کلسیم و عملکرد فسفات‌هایی که باعث تراکم استخوان می‌شوند نیز نتیجه مثبت می‌گذارد. مصرف این نوع ویتامین را می‌توانید از طریق انواع میوه‌ها و سبزیجات در رژیم غذایی افراد سالمند بگنجانید یا اینکه از قرص‌های جوشان ویتامین C به صورت روزانه استفاده کنید.
- زینک و منیزیم: استخوان‌ها برای تقویت و عدم شکستگی به بخش زیادی از عناصری مثل منیزیم و زینک نیاز دارند. برای مصرف زینک توصیه می‌کنیم قرص‌های زینک یا سبزیجات حاوی این ماده مقوی را مصرف کنید و برای مصرف منیزیم نیز روزانه یک عدد موز و انواع آجیل و مغزیجات می‌تواند تاثیر خارق‌العاده بر تقویت تراکم استخوان‌ها و درمان پوکی استخوان آن هم در میانسالی داشته باشد. گاهی افراد میانسال بر اثر سوء تغذیه شرایط و بودجه کافی بابت خرید مواد غذایی حاوی ویتامین‌ها و عناصر مورد نیاز استخوان‌ها را ندارند اما مصرف مکمل‌ها و داروهای حاوی زینک و منیزیم نیاز استخوان‌ها را به طور کامل برطرف خواهد کرد.
همچنین در صورتی که سالمند عزیزی در منزل دارید بهتر است در خصوص بیماری های شایع در سالمندان را بدانید از این رو می توانید این مقاله را مطالعه نمایید.
عدم مصرف سیگار
برخی سالمندان بر اثر عادت یا اعتیاد به سیگار روزانه تعداد زیادی مصرف کرده و این مورد را بی تاثیر می‌دانند اما باید بدانید که مصرف سیگار می‌تواند تاثیرات مخربی به سراسر بدن برساند که از جمله تاثیرات منفی آن می‌توان به پوکی استخوان اشاره کرد. سیگار با وجود نیکوتین موجود در آن تمام سلول‌ها و عناصر بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد و هیچ بافت و بخشی از بدن با مصرف سیگار مصون نخواهد ماند. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم برای جلوگیری از افت تراکم استخوان‌ها مصرف سیگار را به حداقل رسانده و کم کم ترک کنید تا استخوان‌هایتان سالم‌تر از همیشه باقی بمانند.
چکاپ و آزمایش‌های دوره‌ای
برای مراقبت از افراد سالمند جهت جلوگیری از ابتلا به پوکی استخوان باید حتماً هر چند مدت یکبار آزمایش چکاپ انجام شود. آزمایش خونی که در آن میزان عناصر مورد نیاز بدن که نقش تقویت و استحکام استخوان‌ها را به عهده دارند مورد بررسی قرار گیرد و هیچگونه اهمال یا پشت گوش انداختن صورت نگیرد؛ زیرا هر چقدر میزان کلسیم، ویتامین D زینک، منیزیم و ویتامین سی کاهش یابد تاثیرات مخرب آن را بر کاهش تراکم استخوان‌ها و تضعیف آنها خواهیم دید. به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم که حتماً تحت نظر پزشک آزمایش‌های دوره‌ای و چکاپ سالانه را انجام دهید تا با کوچک‌ترین تغییری مصرف داروها و مواد غذایی مفید و لازم را افزایش داده و این مشکل و عارضه را مهار کنید.
نتیجه‌گیری
با توجه به اینکه افزایش سن باعث تضعیف تمام قسمت‌های بدن می‌شود، استخوان‌ها نیز از این دسته موارد مجزا نیستند. بنابراین ما وظیفه داریم از سالمندان مراقبت کنیم تا به پوکی استخوان مبتلا نشوند. در این مطلب نیز راه و روش‌های مراقبت از سالمندان جهت جلوگیری از افت تراکم استخوان ذکر شد. به همین منظور پیشنهاد می‌کنیم که رژیم غذایی و فعالیت بدنی مناسبی داشته باشند تا استخوان‌هایشان تضعیف نشود علاوه بر آن از مصرف سیگار جلوگیری کرده و انجام آزمایش‌های دوره‌ای و چکاپ سالانه را در برنامه‌ریزی‌های خود قرار دهند. شما نیز اگر در سنین جوانی هستید با رعایت چنین مواردی می‌توانید میانسالی خوبی را پشت سر بگذارید؛ به طوری که دچار مشکلات تراکم استخوان نشوید و هیچگاه شکستگی استخوان‌های مختلف از جمله لگن، پاها و دست‌ها را تجربه نکنید.
بدون دیدگاه